YALOVA'DA OYNANAN ÇOCUK OYUNLARI:

 

1-EŞ TUT:

 

On bir kişi ile oynanan bir oyundur. Oyuncu sayısı Daha da artırılabilir. Altta kalacak ebeyi bulmak için çöp tutulur. Ebe belli olduktan sonra diğer oyuncular çift çift olur, el ele tutarlar.

Oyun başladığı zaman çiftler birbirlerinden ayrılır;

Eş tut

Ebe ebe

Eşimi tut.      

diye bağırırlar. Ebe yaklaştığı zaman

Eşim eşim

Nerdesin..

Diye eşine bağırır. Eşi hemen gelip elinden tular. Eğer eşinin elinden tutmağa zaman bulamazsa ebe koşup eşinin elinden tutar açıkta kalan ebe  olur.

 Oyun böylece davam eder.

 

2-ÇÖMEL KURTUL:

 

Oyunu oynayacak çocuklar toplanıp sayışırlar. Altta kalan ebe olur. Sonra hep birden kaçarlar. Ebe onları kovmağa başlar. Yaklaştığına elini vurursa o ebe olur.

Koşanlar fırsatım buldukları zaman gelir ebeye bir vurup kaçarlar. Ebe da onları izler. Tam elini vuracağı zaman oyuncu çömelirse ebe vursa da bir şey değiştirme?.

Onun için bu oyunda oyuncular ebenin yanına kadar sokulurlar Sırlına yahu: omuzlarına vurup çömelirler.

Ebenin "üste" çıkması için çok dikkatli olması ve üsttekileri iyi izlemesi gere­kir.

Bir boşluktan yararlanıp çömelmeden oyuncuya alini dokunursa üste çıkar. Bu kez öbürü ebe olur.

 

 

 

3 -MENDİL KAÇIRMACA:

 

Mendil Kaçırmaca oyununu onayacak çocuklar kendi aralarında eşledirler.

- Ibi Ibi?

- Iptirim seni

-Eş istersen?

- Beğendiğin?

 

Birinci oyuncu beğendiği eşi alır, sonra olunu Böylece çocuk sayısına göre en az beş kişi olma koşulu ile on on beş kişiye kadar çıkarılabilir İki baş oyuncu grup­larını seçtikten sonra ortada bir kişiye de mendil verilir. Mendil tutan kişi en az iki tarafa 20-30 metre uzaklıkta ve tam önada durur.

İki gruba da aynı anda başlardan başlama koşulu ile numara verilir. Bir kişi de hakem olur. Oyunun başlayışım, oyuncuların mendil kaçırmaları için komut verme­sini sağlar Hakem dilediği numarayı çağırmada özgürdür,

- Beşler.

Der.. Her İki takımın da beşleri koşup ortada mendil tutan kişiye yaklaşırlar Birbirleriyle karşılaştıkları an mendili erken davranan alıp kaçar

Ötekisi eğer mendili kaçıran elini vurabilirce o kişi "yanar" grubundan çıkarılır. Hakem yine İki kişiyi çağırır.

- Üçler..

Gelenler yine mendilin yanında karşılaşırlar Biri alıp kaçar.

Böylece oyuncuları daha çabuk "yanan" grup kaybeder, diğer grup kazanır,

 

4-DEVECİ:

 -LEBBİ... OYUNU:

 

Bu oyunu oynayacak çocuklar iki gruba ayrılırlar Birinci grup elleriyle köprü kurar. İkinci grup la peş peşe dizilirler.

Peş peşe dizilen grup köprü kuran gruba doğru bağırın

-  Deveci? Diğer gurup la:

- Labbi.

- Develer nerde?

- Köse Dağında

- Ne yer?

- Hurma

- Ne sıçar?

- Sürme.

- Bir kat oyun buradan neyle geçsin?

- Davul- Zurnayla.

Söylenen biçimde davul zurna sesi çıkararak köprü kuran grubun elleri arasından geçerler

"Neyle geçsin?" sorusuna karşılık kedi sesi, köpek sesi gibi sesler de istenir

 

5 - GELDİM HA:

 

Çocuklar iki gruba ayrılırlar El ele tutarlar İki grubun birer başkanları seçilir. Seçilen başkanlar gruplarının önce başlaması için ya sayışlar ya da yaş kuru atarlar. üstteki grubun başkan; alttaki grubun başkanına bağırır:

-Elel ha...

- Nedir Ha?

- Esetlendim

Pusetlendim

 Geldim ha..

Diğer gurup ta:

- Gel ha..

 

Diye bağırır. Grubun oyuncusu koşa koşa gelir el ele sıkıca tutan oyuncuların kollarına kendini vururlar. Eğer kollarını açabilirce o gruptan seçtiği oyuncuyu kendi grubuna alıp götürebilir.

Daha sonra sıra öbür gruba geçer ve oyun devam eder.

 

6 -MENEKŞE:

 

Çocuklar iki gruba ayrılırlar, el ele tutarlar. Her iki grubun birer başı seçilir, Bu başlar kendi aralarında önce çöp tutarlar. Çöpü bulan "üste" diğer grup ta ”alta” geçen

Her iki grup ta birerlerinden elli metre kadar uzaklaşırlar. El ele tutan gruplar dan üsteki grubun başı:

- Menekşe..

diye bağırır. Diğer grup ta,

- Mendilim düşe

 diye yanıt verir.

- Bizden size kim düşe,

Alttaki grubun başı, güzüne kestirdiği bir yeteneksin adını verir:

-.... düşe...

El ele futan gruptan adını bağırarak.. düşe diyince adı söylenen kişi koşa koşa gelir el ele tutan kişilerin kollarına kendisini hızla vurur. Eğer koparabilirse bir kişiyi alıp götürebilir. Eğer koparamaza o grubun tarafına geçer.

Ondan sonra "üste” geçme sırası öbür gruba gelir. Böylece sırayla oynanır Hangi grup çok kişiyi kendi grubuna götürürse o grup kazanır,

 

7-NİNE:

 

Çocuklar sayışır kendi aralarında bir ebe seçerler. Gözünü herhangi bir şeyle bağlar etrafına halkalanırlar. İçlerinden biri sorar. (Eğer kız ise NİNE oğlan ise DEDE)

- Nine, nine ne ararsın?

- iğne.

- iğneyi ne yapacaksın?

 -Çuval yapacağım.

- Çuvalı ne yapacaksın?

- Taş taşıyacağım?

- Taşı ne yapacaksın ?

- Ev yapacağım

- Al sana bir Taş

Deyip gözü bağlı arkadaşlarının sırtına yaya başına bir vurur kaçarlar.

Eğer gözü bağlı arkadaş herhangi birine vurursa o ebe olur Gözü bağlanır.

Eğer vuramazsa oyuna devam edilir.

 

B - AKŞAM EBESİ

 

Akşam  üstleri  gün batınımdan sonra geceye  kadar oynanan  bir oyundur. Akşam olunca çocuklar bir yerde toplanırlar Aniden biri birine elini vurup:

-    Akşam ebesi

-    Akşam ebesi

-    Kızlar kalesi

-    Kızlar kalesi

Der kaçar.

Ebe olan kişi de koşar, yakalayabildiğin i elini vurup.

-    Akşam ebesi

-    Akşam ebesi

-    Kızlar kalesi

-    Kızlar kalesi

Yeni ebe olan kişi de başkasına elim vurması gerekir. Diğer çocuklar ona bağırırlar:

-    Akşam ebesi

-    Akşam ebesi

-    Kızlar kafesi

-    Kızlar kalesi..

Oyun sürüp gider.

 

9 - AMBARA VURDUM BİR TEKME :

 

Çocuklar yine halka olurlar, el ele tutarlar Hem döner hem de oyunun sözlerindeki anlamları taklit ederler.

-      Ambara vurdum bir tekme bir tekme

Sırmalı saçlar saçıldı, saçıldı..

......ki. Bu sözleri söyledikleri zaman eller ile bir ambar ağzını açma taklidi yaparlar. Sonra dağılan saçların taklidini elleriyle yaparlar.

- Çamaşırı da böyle yıkarlar,

yıkarlar,

- Suyunu da böyle serperler,

serperler,

- Limonu da böyle sıkarlar,

sıkarlar.

- Suyunu da böyle içerler,

İçerler.

Burada da çamaşırın yıkanması ve suyunun serpilmesi taklit edilir. Suyu serp­me taklidi yapılırken halka daralır, Çocuklar içe iyice yaklaşırlar.

Sonra limonun sıkılması taklidi yapılır uzaklaşır, dönmeye devam edilir. Suyunun içilmesi taklidi bittikten sonra Tekrar el ele tutar baştaki gibi oyunun sözleri yine­lenir.

 

10 - KALK DERSEM KALKAR BÜZÜL DERSEM BÜZÜLÜR

 

Oyun oynayacak çocuklar el ele tutup halka olular Hep bir ağızdan hem kendi etraflarında döner hem de şu tekerlemeyi söylerler:

-  Benim bir alım var

Otur dese oturur

El ele tutanların tümü otururlar

-  Kalk dersem kalkar

Oturan çocuklar bu kez kalkarlar.

-Benim bir atım var

Büzül dersem büzülür

Oyundaki çocuklar birbirlerine iyice sokulup bu kez büzülürler.

- Süzül dersem süzülür

Dedikleri zaman yavaş yavaş açılır tekrar eski hallerine dönerler.

-Aslan geliyor

Kaplan geliyor

Derken kuvvetli ve sert adımlarla yere vurarak dönerler.

- Çekilin yoldan

- “Hiiişşşt……

Çekilin yoldan bir nevi işaret "Hişşt" dendiği zaman hepsi bir anda ellerini bırakır, yere otururlar. Oyun böylece tekrar edilir.

 

11 - TAVŞAN KAÇ TAZI TUT ;

 

Tavşan kaç tazı tut oyunu oynayacak çocuklar hep bir araya gelirler. Önce  ebe olacak birim seçmeleri İçin sayışırlar. Altta kalan ebe olur.

Diğer çocuklar halka şeklinde ol ele tutup daire olurlar. Sonra ellerini bırakıp yere çömelirler.

Ebe olan çocuk eline mendili alıp halkanın etrafında dönmeye başlar. Birinin arkasına mendili yavaşça kor. Tekrar dönmeğe devam ederler.

Ebenin mendili arkasına koyduğunu gören diğer oyuncular kimi koyduklarını  söylemeden hep bir ağızdan şu tekerlemeyi söyler el çırparlar.

- Şu derede tavşan uyuyor

Tavşan tavşana

Bana baksana

Yakışmıyor bu sana

Tavşan kaç tazı tut

Tavşan kaç tazı tut.,.

Arkasına mendil atılan oyuncu ebenin arkasından koşup yakalamağa çalışır . Eğer yakalayabilirse tazı olmaz, Tutamazsa ebe tazı olur, oyun yinelenir. Bazen oyun tekerlemesinin birinci mısrası:

- Şu hendekle Bir tavşan uykuda

Tavşan Tavşana

Tavsana …

olarak da söylenir.

 

12 - SEKE SEKE BEN GELDİM :

 

Oyun  oynamak  için  çocuklar toplanırlar. Aralarında  ya  çöp tutarlar  ya  da yada sayışarak bir kişi kalıncaya kadar devam ederler. Bir kişi kalınca diğerleri ayrılır karşıya geçerler, otururlar. Karşıda kümelenip oturanların  başında bir kişi de ayakta bekler.

İlk  seçilip kalan çocuk tek ayak üstünde sökerek oturan çocukların başında bekleyene,

- Seke seke ben geldim. Der ötekisi de:

- Neye geldin?

- Bir avuç tuz’a geldim

- Bir avuç tuzum yok,             

Ama kavun karpuzum var.

Buyur seç….

Başlar teker teker oturanların kafasını sıkar, eller, sağa sola çevirir karpuzmuş gibi iyice kontrol eder. Sonunda:

-Bunu seçtim der...

Böylece seçe seçe  seçe sonunda bir kişi kalınca o karpuzcu olur oyun böyle devam eder

 

13-KUTU KUTU PENSE:

Bu oyunu oynayacak çocuklar hep bir araya gelir el eler tutarlar.Oyunda bir yönetici ile  birlikte  diğer çocuklar da hep bir ağızdan el ele tuttukları halkada hem dönerler hem de şu tekerlemeyi söylerler

 

Kutu kutu pense

Elmayı yense

Ayşe Hanım

Arkasını dönse

 

Bütün oyuncular ellerini bırakır halkayı bozmadan arkalarını dönerler. Bu kez  hep birlikte hem döner hem de:

 

Kutu kutu pense

 Elmayı yense

Ayşe Hanım

Gözünü  yumsa

Herkes güzünü yumar, sırasını bozmadan halkada dönerler

Kutu kulu pense

Elmayı yense

Ayşe Hanım

Önünü dönse

Oyuncular halkada verilen komutu yerine getirdikten sonra bu kez:

Kutu kutu pense

Elmayı yense

Ayşe hanım

Yere çömelse..

Halkadaki el ele tutan oyuncular yere çömelir. Oyundaki yöneticinin verdiği komutla mutla birlikte oyuncular hareket ederler. Tekerlemenin son dizesi komuttur. Diğer üç dizeyi yönetici ile birlikte diğer oyuncular da bir ağızdan söylerler.

 

NOT: Elmayı yense dizesini yörede söylendiği biçimde aldık,

 

14-ÜŞÜDÜM ÜŞÜDÜM:

 

Çocuklar  iki  grup  olurlar.  Her grup  kendi  aralarında  elleriyle  birbirlerinin sırtlarını tutarak kenetlenir. Önce bir grup oyuncu sözlerine adımlarını uydurarak diğer gruba doğru ilerler.

Üşüdüm, üşüdüm

A benim canım üşüdüm .

Der. Diğer grup kendi yerinde kendilerine doğru gelenlere yanıt verir

Kürkünü giy,

Kürkünü giy !

A benim canım.

Kürkünü giy !

Hem yürür nem de tekerlemeyi söylerler. Öbür grup bu kez:

Kürküm yok,

Kürküm yok!

A benim canım,

Kürküm yok!

Dizelerini Söyleye, söyleye yürür

Birbirlerine çok yaklaşıklarında bir grup söylerken diğer grup da geriler. Bu gerileme Tekerleme bitinceye kadar sürer, sonra onlar tekerlemeye başlayınca diğer taraf gerilemeye başlar. Böylece aradaki uzaklıkla bozulmamış olur, eşit kalır:

Al sana

Al sana

A benim canım

Al sana

- Param yok

Param yok

A benim canım

Param ok

- Çalsana

Çalsana

A benim canım

Çalsana

- Nerede

Nerede

A benim canım Nerede

-  Şu  karşıki sarayda

 Şu karşıki sarayda

A benim canım

Şu karşı ki sarayda

- Asarlar Keserler

A banim canım

En güzelini seçerler

Son bölümü söyleyen gruptan bir oyuncu seçerek kendi aralarına katarlar. Bütün oyuncuları alan grup kazanmış olur

 

15-BEZİRGANBAŞI;

 

Toplanan bir grup çocuk Bezirganbaşı oyununu oynamak için kendi aralarında elleriyle Köprü kuracak iki kişiyi seçmek için sayışırlar.

Seçilen İki oyuncu el ele tutup ellerini biraz yükseğe kaldırıp dururlar. Diğerleri de peş peşe sıra olur, Teker teker iki oyuncunun kurduğu köprünün altından geçerler. Teker teker geçerlerken en baştaki başoyuncu :

- Aç kapıyı bezirganbaşı, bezirganbaşı

- Der. Eller ile köprü kuran iki oyuncu da:

- Kapı hakkı ne verirsin, ne verirsin?

- Arkamdaki yadigar olsun, yadigar olsun !

Der. En sonundaki geçerken köprü kuran iki oyuncu onu ellerinin arasına alırlar. Önceden kendi aralarında tuttukları iki adı söylerler. Hangisini söylerse tutulan kişi söylediği adı tutanın arkasına geçer.

Böylece oyun sürüp gider en son kişiye kadar. Sonundakiler de iki oyuncunun arkasında dururlar.

Sonra yere bir çizgi çizilir. Köprü kuran iki oyuncu el ele tutarken diğerleri de onların sırtlarından tutup el çekişiriler. Kim kimi çizgiye çekerse o yanmış olur. Alta kalana de el çırpıp:

Çürük elma

Çürük elma

Altla kalma

Altta kalma

deyip kızdırırlar…